Ցուցասրահ

Ցուցադրությունը բաղ­կա­ցած է 12 բաժիններից, որն իր մեջ ընդգրկում է հետևյալ տեղեկույթը`

  1. Ծննդավայր Քանաքեռ,
  2. Ուսումնառությունը Էջմիածնում,
  3. Ուսումնառությունը Ներսիսյան դպրոցում,
  4. 1826 -28 թթ. ռուս–պարս­կա­կան պատերազմը,
  5. Վերելք Արարատի գագաթը,
  6. Ոսումնառությունը Դորպատում,
  7. Աբովյանը և արտասահմանյան գրականությունը,
  8. Աբովյանը մանկավարժ և բանահավաք,
  9. «Վերք Հայաստանի» վեպը,
  10. Հայ մեծերը Աբովյանի մասին,
  11. Հավերժացում,
  12. Անհայտ  բացակայությունը:

ԱՌԱՋԻՆԲԱԺԻՆ
Խաչատուր Աբովյանի տոհմածառը և ծննդավայրը

Առաջին բաներ

1

Լուս. 1

2

Ռ. Ղազարյան, Խ.Աբովյանիտոհմածառը, 1972

Լուս. 2

3

Սբ. Աստվածածին եկեղեցի, Քանաքեռ, 1695

Լուս. 3

4

Տեսարան հին Քանաքեռից

 

Լուս. 4

5

  Խ. Աբովյանի տունը, Արշակ, 1951

Լուս. 5

6

 

Աբովյանի տունը գիշերը, Գ. Բաշինջաղյան (կրկնօրինակ)

 Լուս. 6

7

Աբովյանի տունը, Առաքելյան

 Լուս. 7

10

 Բարեկենդանի տոնը Քանաքեռում, Ա. Բեքարյան

 Լուս. 8

8

Փողոց հին Երևանում, Լ. Նալբանդյան

Լուս. 9

9Աբովյանի տունը ձմեռը, Գ. Բաշինջաղյան (կրկնօրինակ)

Պաստառներ

Բաժին 1

Լուս. 1

1

Քանաքեռի մասին Հաղարծնի վանքի 1206 թ. արձանագրությունը

Լուս. 2

 2

 Խ. Աբովյանի նամակը ընկերոջը, որտեղ Աբովյանը նշում է իր ծննդյան թիվը

Լուս. 3

2

Սբ. Հակոբ  եկեղեցի, Քանաքեռ, 1695

Ցուցասեղան 1

3

Լուս. 1

4

Քանաքեռի տեղադրության նկարագրությունը Հովհաննես եպիսկոպոս Շահխաթունեանցի

«Ստորագրութիւն  կաթողիկե Էջմիածնի և հինգ գաւառացն Արարատայ» գրքից,  Էջմիածին, 1842

Լուս. 2

5

Ամենափրկիչ խաչքար-մահարձան, Քանաքեռ, 1265

Լուս. 3

6

Ափսե՝ Քանաքեռի Սբ. Հակոբ եկեղեցուն նվիրատվության մասին      արձանագրությամբ,  1845

Լուս. 4

3

Հատված Քանաքեռի մասին Աբրահամ Այվազյանի «Շարհայ կենսագրութեանց» գրքից, Կ.Պոլիս, 1893

Լուս. 5

8

Հիշատակություն Քանաքեռի մասին Մեսրոպ Սմբատեան­ցի

«Տեղագիր Գեղարքունի Ծովազարդ գաւառի» գրքից, Վաղարշապատ, 1859

Ցուցասեղան 2

9

Լուս. 1

45

«Պարսկաստանի և Ռուսաստանի միջև ծագած պատերազմի նախապահին» վերլուծականը

Լուս. 2

6

«Մուտ հայկայի Հայաստան» բանաստեղծությունը (Հայաստանի ազատագրության մասին)

Լուս. 3

7 8

«Խնդամիտ  զգացմունք երախտագետ Հայկազին…» բանաստեղծությունը. (ռուս ազգի փառաբանության մասին)

ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ԲԱԺԻՆ

Վերելք Արարատի գագաթը

Բաններ 5

9

Լուս. 1

10

Ֆրիդրիխ Պարրոտ

Լուս. 2

11

Աբովյանը և Պարրոտը Արարատի բարձունքներում, Է. Իսաբեկյան, 1964

Լուս. 3

12

Կանչող Արարատ, Վ. Խորենյան, 1975

Լուս. 4

13 

Խ. Աբովյանը Արարատի գագաթին, Է. Իսաբեկյան, 1965

 

Պաստառներ

Բաժին 5

Լուս. 1

1415

Արարատի գագաթը բարձրանալու մասին ներքին գործերի նախարարի

թույլտվությունը Պարրոտին, 19 դեկտեմբերի, 1828

Լուս. 2

 16

Արարատ լեռան վերելքի փորձերը (Ժ.Ի.Գանին «Խաչատուր Աբովյան», 1916)

Լուս. 3

17

Խ. Աբովյանի «Ճանապարհորդութիւն պարօն պրօֆ. Պարրօտի և Խաչատուր

Դպրի Ապովեանի համառոտ ստորագրութեամբ հանդերձ Արարատեան լերին,

Որ է Մասիս» ուղեգրական երկի անվանաթերթը, 9 սեպտեմբերի, 1829

Ցուցասեղան 1

18

Լուս. 1

2020

Խ. Աբովյանի նամակը Սինոդին Արարատի վերելքի մասին, հոկտեմբեր, 1829

Լուս. 2

21

Արարատի վերելքի ժամանակ օգտագործված գործիքների լուսանկարները

Լուս. 3

22

Բարոմետր

Լուս. 4

24

Անկյունաչափիչ

Լուս. 5

23

Արարատի վերելքին մասնակցած Վ. Ֆեդորովի մշակած եռանկյունավորման գծագիրը

Ցուցասեղան 2

25

Լուս. 1

26 27

Խ. Աբովյանի «Նախասահմանություն» բանաստեղծությունը (դեպի Արարատ ուղևորության նկարագրությունը)

Լուս. 2

28

Ֆ. Պարրոտ  (բնախույզ, բժիշկ, ֆիզիկոս). «Reise zum Ararat» (Ուղևորություն դեպի Արարատ) գիրքը, Բեռլին, 1834

Լուս. 3

29 30

Խ. Աբովյանի «Երևակայութիւն ի վերայ ճանապարհորդութեան ի լեառն Արարատ» բանաստեղծությունից հատված

 Լուս. 4

31 32

Ֆ. Պարրոտի «Reise zum Ararat» գրքից թարգմանված հատվածներ («Խ. Աբովյան», ԵԼԺ)

Լուս. 5

33 34

Ֆ. Պարրոտի տպավորությունը Խ. Աբովյանի մասին առաջին հանդիպումից հետո («Reise zum Ararat», էջ 85)

Ցուցասեղան 3

35

Լուս. 1

36 37

Խ. Աբովյանի խնդրագիրը Գեներալ-ֆելդմարշալԻ.Պասկևիչին Պետերբուրգում սովորելու մասին, 31 մարտի, 1830

 Լուս. 2

38 39

Հարություն Ալամդարյանի նամակը Խ. Աբովյանին ուսման վարձ և ճանապարհածախս տրամադրելու մասին, 24 հունիսի, 1830

Լուս. 3

40 41

42

Ս. Ստրեկալովի գրությունը Սեմյոն արքեպիսկոպոսին Խ. Աբովյանին Դորպատ ուղարկելու մասին, 31 մայիսի, 1830

 Լուս. 4

 43

Սեկրետեր, XIX դար

Լուս. 5

44

Փայտե գզրոց. XIX դար

ՎԵՑԵՐՈՐԴ ԲԱԺԻՆ

Աբովյանը Դորպատի համալսարանի ուսանող. 1830-1836

Վեցերորդ բաներ

45

Լուս. 1

46

Տեսարան Տարտուից, Լ. Հյոֆլինգեր, 1860

Լուս. 2

47

Խ. Աբովյան

Լուս. 4

10

Ֆ. Պարրոտ

Լուս. 5

49

Լ. Ֆոն Մայդել

Լուս. 6

50

Ֆ. Բոդենշտեդտ

Լուս. 7

51

Ֆ.Ռ. Ֆելման

Լուս. 8

52

Վ. Կլոսիուս

Լուս. 9

53

Թ. Գրաս

Լուս. 10

54

Գ. Եշե

Լուս. 11

55

Կ. Բլում

Լուս. 12

56

Խեմնիցեր

Պաստառներ

Բաժին 6

Լուս. 1

57

Գ.Ֆ. Պարրոտ (Դորպատի համալսարանի հիմնադիր),

Լ. Նալբանդյան, 1982

Լուս. 2

58

Դորպատի համալսարանի շենքը

Լուս. 3

Ցուցասեղան 1

60

Լուս. 1

61 62 63

Լուսավորության մինիստր Կ. Լիվենի գրությունը

Ի. Ֆ. Պասկևիչին, 25 մարտի, 1830

Լուս. 2

64 65

Վրաստանի գերագույն կառավարության պետական արշա­վա­խմբային

գանձարանից գրություն Ի.Ֆ.Պասկևիչին, 8 մայիսի, 1830

Լուս. 3

666768

Ֆ. Պարրոտի նամակը Խ. Աբովյանին, 4 ապրիլի, 1830

Ցուցասեղան 2

69

Լուս. 1

70 71

Գերմաներեն լեզվի գեղագրության տետր

Լուս. 2

72 73

Թվաբանության տետր

Լուս. 3

74 75

Տիեզերագիտության տետր

Լուս. 4

76 77

Գործնական տնտեսագիտության տետր

Ցուցասեղան 3

78

Լուս. 1

79

Խ. Աբովյանի դիմումը Դորպատի համալսարանի դպրոցական

հանձնա­ժողովին իրեն արտահերթ մի քանի առարկաներից քննելու մասին,

29 մայիսի, 1834

Լուս. 2

80 81 82

 

Խ. Աբովյանի նամակը Ներսես Աշտարակեցուն դորպատյան ուսումնառության մասին, Դորպատ,

3 հունիսի, 1834

Լուս. 3

83 84

Դորպատի համալսարանի քննական առարկաների ցուցակ, 1831

Լուս. 4

85

Պրոֆ. Գ. Եշեի տված տեղեկանքը Խ. Աբովյանին՝ հոգեբանությունից

և տրամաբանությունից դասախոսություններ լսելու վերաբերյալ,

3 հունիսի, 1834

Լուս. 5

86

Լուս. 6

87

Խ. Աբովյանի գրասեղանը Դորպատից. XIX դար

Լուս. 7

88 89

Աթոռներ Դորպատից. XIX դար

Լուս. 8

90

Խ. Աբովյանի պատրաստած գլոբուսը, Դորպատ,1832

Լուս. 9

 91

Թանաքաման

Լուս. 10

92 93

Մոմակալներ

ՅՈԹԵՐՈՐԴ ԲԱԺԻՆ

Աբովյանը և արտասահմանյան գրականությունը

Յոթերորդ բաներ

94

Լուս. 1

95

Տեսարան Տարտուից, Լ. Հյոֆլինգեր, 1860

 Լուս. 2

96

Ա. Պուշկին

Լուս. 3

97

Ա. Կռիլով

Լուս. 4

98

Ն. Կարամզին

Լուս. 5

99

Հոմերոս

Լուս. 6

100

Պետրարկա

Լուս. 7

101

Շիլլեր

Լուս. 8

 102

Ժ.Ժ.Ռուսսո

Լուս. 9

103

Վ. Գյոթե

Պաստառներ

Բաժին 7

Լուս. 1

 1 2

Էջմիածնի վանքի տնտեսական նկարագիրը ըստ

վիճակագիր- տնտեսա­գետ Ի. Շոպենի

Լուս. 2

3

Խ. Աբովյանի առաջին թարգմանությունը վիճակագիր-տնտեսագետ

Ի. Շոպենի ռուսերեն աշխատությունից, 1 մայիսի, 1829

Լուս. 3

4

Դորպատի համալսարանի գիտական գրադարանի շենքը,

Զ. Սարգսյան, 1978

Ցուցասեղան 1

5

Լուս. 1

6 7

Յ. Շիլլեր (գերմանացի բանաստեղծ, դրամատուրգ, պատմա­բան).

ՙԱսպետ Տագենբուրգ՚ բանաստեղծությունը (հատված)

Լուս. 2

8 9

Ն. Կարամզին (ռուսգրող, հրապարակախոս, պատմաբան). ՙԿղզին Բօրնհոլմ՚ բանաստեղծությունը

Լուս. 3

10 11

Լ. Հ. Հեօլտ (գերմանացի բանաստեղծ). ՙԼաուրա՚ բանաստեղծությունը

Ցուցասեղան 2

12

Լուս. 1

13 14

Յ. Վ. Գյոթե (գերմանացի բանաստեղծ, բնագետ). «Էրլքեոնիղ…» բանաստեղծությունը

Լուս. 2

15 16

Ֆ. Պետրարկա (իտալացի բանաստեղծ).  «Երազ» ստեղծագործությունը (հատված)